Bài 4. Sinh tổng hợp protein

LocTran01623 tháng 10 năm 2024Khoảng 2 phút

Chuẩn bị cho dịch mã

Sự dịch mã xảy ra đồng thời với phiên mã trong tế bào prokaryote

Ở tế bào eukaryote, dịch mã (ngoài nhân) độc lập với phiên mã (trong nhân)

Các thành phần tham gia dịch mã

Rb gồm 2 đơn vị của các protein quấn với rRNA

Đơn vị nhỏ

Sợi rRNA có trình tự bắt cặp bổ sung với đầu 5’ của mRNA, giúp nhận diện và khởi động dịch mã trên mRNA
Đối chiếu bộ ba đối mã với bộ ba mã hóa

Đơn vị lớn

Xúc tác hình thành liên kết peptide nhờ peptidyl transferase
Có 3 vị trí: A (aminoacyl) là nơi gắn phức aminoacyl-tRNA, P (peptidyl) là nơi tạo liên kết peptide và E (exit) là nơi tRNA thoát ra khỏi ribosome

Khả năng bắt cặp base linh hoạt giữa codon-anticodon: base thứ ba bắt cặp lỏng lẻo (vị trí Wobble)

Hoạt hoá tRNA (aminoacyl hóa):

Một mRNA có thể được dịch mã theo ba khung đọc khác nhau. Phần lớn mRNA chỉ dịch mã theo một khung đọc

Đầu 5’-mRNA liên kết với 3’-rRNA trong đơn vị nhỏ của ribosome

Prokaryote có IFI, IFII, IFIII

Eukaryote có nhiều eIF

Anh Pỏ Em (A - P - E)

Peptidyl transferase tạo liên kết peptide giữa hai aa ở A và P

Ribosome dịch chuyển trên mRNA từ $5^{'} \to 3^{'}$ (mRNA đứng yên)

Peptidyl transferase cắt rời tRNA và chuỗi polypeptide

Chuỗi polypeptide được loại bỏ methionine & gấp cuộn

Đầu chuỗi polypeptide có trình tự tín hiệu kỵ nước + SRP + liên kết với thụ thể trên màng lưới ER = kiểu vận chuyển đồng dịchmã

Tips

Cách nhớ TSCE ngăn vào vị trí A (global) - 1 - 2 - 3

Tổng kết

Trình tự SD (5’-GGAGG-3’) và Kozak

Các loại enzyme: Peptidyl transferase, Aminoacyl-tRNA synthetase

Protein: IF, EF, RF (IFI, IFII, IFIII và eIF2, eIF3, eIF4,...)